- καταδρομικό
- Πολεμικό πλοίο με μεγάλη ταχύτητα και αυτονομία δράσης. Στους σύγχρονους τύπους, με πλήρες φορτίο, έχει εκτόπισμα από 7.000 έως περισσότερο από 22.000 τόνους (τα ρωσικά κ. της κλάσης Κίροφ, που θεωρούνται τα μεγαλύτερα, εκτοπίζουν 28.000 τόνους).
Ο κύριος εξοπλισμός των κ. αποτελείται από πυροβόλα, τα οποία, ανάλογα με τον τύπο τους, έχουν διαμέτρημα που ποικίλλει από 127 έως 203 χιλιοστά. Στις σύγχρονες μονάδες το πυροβολικό έχει αντικατασταθεί, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, από εγκαταστάσεις εκτόξευσης πυραύλων, αντιαεροπορικό εξοπλισμό και άλλα σύγχρονα οπλικά συστήματα.
Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, τα κ. αποτελούσαν συχνά την εμπροσθοφυλακή ναυτικών μοιρών και αναλάμβαναν την ανίχνευση σε μεγάλες αποστάσεις, έργο που στις ημέρες μας επιτελείται κυρίως από τα αεροπλάνα. Από την άποψη αυτή, το κ. θα μπορούσε να θεωρηθεί διάδοχος της φρεγάτας της περιόδου της ιστιοπλοΐας και των λεγομένων αγγελιαφόρων πλοίων (aviso) στα μέσα του 19ου αι. Τα πολεμικά πλοία του συγκεκριμένου τύπου έλαβαν αυτή την ονομασία κατά το 1880, όταν άρχισαν να ναυπηγούνται μονάδες 3.000-4.000 τόνων, με ταχύτητα περίπου 18 κόμβων και ελλιπή προστασία, για την ανίχνευση και τη συνοδεία. Το επόμενο στάδιο εξέλιξης του κ., σε συσχετισμό με τις δύο αντιθετικές ανάγκες, ταχύτητας και εξοπλισμού, ήταν η δημιουργία των ανιχνευτικών –τα οποία ανέπτυσσαν μεγάλη ταχύτητα και ήταν εντελώς απροστάτευτα– και των θωρακισμένων κ. Από τον τελευταίο τύπο προήλθε –κατά τις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου πολέμου–, σε όλους τους μεγάλους στόλους, το κ. μάχης. Επρόκειτο για μια μεγάλη μονάδα που διέφερε από τα θωρηκτά ως προς τη μεγαλύτερη ταχύτητα και τη μικρότερη προστασία που παρείχε. Ως συνέπεια της συνθήκης της Ουάσινγκτον (1922) για τον περιορισμό των ναυτικών εξοπλισμών, προέκυψαν δύο κύριοι τύποι κ.: τα λεγόμενα βαριά των 10.000 τόνων στάνταρντ (εκτός δηλαδή των καυσίμων και του εφεδρικού εφοδιασμού), με πυροβόλα των 203 χιλιοστών, και τα ελαφρά των 5-7.000 τόνων, με πυροβόλα των 152 χιλιοστών και με εκτοξευτές τορπιλών.
Η εξέλιξη της σύγχρονης πολεμικής βιομηχανίας έχει οδηγήσει στην κατασκευή πυρηνοκίνητων κ., τα οποία είναι ταχύτερα και ανθεκτικότερα. Ένα από τα καλύτερα, μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα κ. είναι το αμερικανικό πυρηνοκίνητο Long Beach, του οποίου το εκτόπισμα με πλήρες φορτίο ξεπερνά τους 22.000 τόνους, είναι εφοδιασμένο με εγκαταστάσεις εκτόξευσης πυραύλων, διαθέτει ορισμένα ελικόπτερα και αναπτύσσει ταχύτητα 30 κόμβων.
Μια άλλη κατηγορία κ. είναι τα λεγόμενα βοηθητικά κ., τα οποία είναι ταχύπλοα εμπορικά πλοία, που επιτάσσονται κατά την περίοδο εχθροπραξιών και εξοπλίζονται με πυροβόλα μικρού ή μέσου διαμετρήματος· χρησιμοποιούνται κυρίως για επιθέσεις κατά εμπορικών σκαφών ή για τη συνοδεία (από κοντά) νηοπομπών.
Καταδρομικό εκτοξεύει πύραυλο (φωτ. ΑΠΕ).
Βαρύ καταδρομικό του ρωσικού πολεμικού ναυτικού (φωτ. ΑΠΕ).
Dictionary of Greek. 2013.